Verslag radiocafé 22-10-2024: Philips Motional Feedback

Tekst: Frans de Rooij

Ook in deze maand was er een lezing georganiseerd in de sporthal  Health Centre Hoenderdaal in Driebergen. Dit keer een duo, namelijk Herman van Eersel en Andre Overweet, twee audiofielen die samen een bedrijf hebben met de naam MFB-Freaks. Doordat ze samen oudere hifi-apparatuur verzamelden, gingen zij deze ook repareren, en daar was zoveel vraag naar dat ze nu vanuit de hele wereld audioapparatuur en speakers krijgen opgestuurd ter reparatie. En dit naast hun vaste baan als ICT-er.

Ze hadden ook genoeg apparatuur en speakers meegenomen om te laten zien en te demonstreren.

Tegen de bekende starttijd 20:00 uur, was het zaaltje toch aardig vol, want ook nu was er zo’n 25 man en een vrouw aanwezig.

Na een voorstelrondje van de twee mannen werd er uitleg gegeven over de Philips Motional Feedback, wanneer het begonnen was, wat het inhield en wanneer het eindigde. MFB bleek al in 1937 besproken te zijn, maar pas in 1969 begon de ontwikkeling in Natlab, het laboratorium van Philips. De ideeën waren er zeker wel, want het duurde nog 5 jaar voordat men de eerste productiemodellen op de markt kwamen.

Maar waar ging het hier nu eigenlijk om? Men wilde goede speakers bouwen, met elk een aparte versterker,  en dat moest in een kleiner kast komen dan wat gebruikelijk was, en er moest zo min mogelijk vervorming in zitten. En vervorming komt door de luidspreker chassis en conus, door interferentie van bijgeluiden (zoals de basreflex), en de tegendruk van de kast want men wilde ook alles in een gesloten kast inbouwen.

Voor het meten van de vervorming gebruikte men allerlei methoden, zoals een signaal door de speaker heen walsen van bijvoorbeeld 100 Hertz, en dan werd die gefilmd met een stroboscoop zodat zodat men de vervorming van de speakerconus kon zien op film. Je moet er maar opkomen.

En uiteraard werden er ook nog andere methoden gebruikt, zoals een microfoonmeting, piekmetingen, en met versnelling. Ook hierover werd uitleg gegeven. Maar met de metingen bleef men wel onder de 500 Hz. Erboven oscilleerde de boel, en er werd daarom weer gebruik gemaakt van filtering.

Maar met het MFB-gebeuren werd het wel allemaal beter en kwamen er productiemodellen die ook weer doorontwikkeld werden. Er kwamen dan ook vier series met verschillende modellen, maar ook dat stopte een keer. Andere monniken, andere kappen, zoals gebruikelijk in het bedrijfsleven.

Herman en André vertelden ook nog over hun bedrijf, welk gestart werd in 2001. Intussen is men zo bekend dat er regelmatig spullen worden aangeboden uit de ontwikkeling van deze speakers, en dat via oud-Philipsmensen, maar ze kregen ook spullen en speakers van bijvoorbeeld een geluidstechnicus van de (niet zo bekende)  popgroep ABBA uit zweden, die daarbij vertelde dat hij deze set speakers gebruikte om enkele nummers af te monteren. Ook toen had men schijnbaar van thuiswerken gehoord. Maar het toont wel aan de de speakers gewoon gebruikt werden als monitorspeakers in opnamestudio’s, iets waarvoor ze eigenlijk niet bedoeld waren.

Na de koffie en het gezeik was er de tijd voor de demonstraties. Met opgenomen muziek op een telefoon werd het en ander gedemonstreerd, en het klonk best wel goed qua geluid, maar niet qua muziek, want het bleek wel dat de nummers die ter gehore werden gebracht, niet op mijn telefoon staan. Behalve dan Hotel California van de Eagles dan. Maar het ging er dan ook om om te laten horen hoe laag de tonen konden zonder de vervorming. En dat voor speakers van 50 jaar oud.

Daarna werd er nog verteld wat men zoals tegenkwam qua kapotte speakers. Veel was te repareren, maar ook tweeters werden gerepareerd, draadje had dan een knikje, brak dan, en dan werd er een winding van het speakertje (waren trouwens best wel groot) afgerold, en dit werd dan gesoldeerd. Speakertje weer als nieuw.

Al met al weer een leuke lezing, en ook nu weer, de onderwerpen van de lezingen zijn zeer gevarieerd, dus kom eens kijken.

Frans de Rooij

Alle foto’s van deze radiocafé-avond

Link naar artikel in het Philips Technisch Tijdschrift over Motional Feedback