Radiocafé 04-06-2024: De historie van het fotograferen en de invloed van de elektronica hierop
door: Frans de Rooij
Ook in juni werd er weer een lezing georganiseerd door de NVHR in het Health Center in Driebergen. Dit keer was het onze hoffotograaf Piet Blaas die bij vrijwel elke lezing en evenement van de NVHR de foto’s maakt en ook nog de website in de lucht houdt. De lezing ging over een onderwerp waarvan men al gauw denkt wat dit met onze radiohobby te maken heeft, namelijk fotografie. Maar in feite is fotografie niet weg te denken bij het verzamelen en restaureren van radio’s want er zijn genoeg restauratieverslagen op het internet met de bijbehorende mooie plaatjes. En ook in de geschiedenis van de fotografie is een ander aspect niet meer weg te denken, en dat is de elektronica die in zo’n camera en zijn lenzen gebakken zit. En ook hier staan de ontwikkelingen niet stil. En daarbij, met vrijwel elke GSM kan er worden gefotografeerd en mooie foto’s worden gemaakt, maar er is een klein deel van de bevolking dat niet terug grijpt naar de gemakzucht van een fotograferende telefoon, maar die daarvoor nog een fotocamera gebruikt. En daar is Piet Blaas er een van. Hij had in elk geval genoeg materiaal in de vorm van camera’s, lenzen, belichtingsmeters, flitsapparaten en nog wat meer meegenomen om een aantal tafels goed vol te krijgen. Daarnaast had hij ook een goede en duidelijke presentatie.
En Piet is een verzamelaar van fotografiespullen, en het aantal aanbiedingen die hij uit de zaal kreeg voor camera’s deed hij vriendelijk afslaan, want hij had gewoonweg geen plaats in huis.
Een van de eerste plaatsjes die Piet liet zien had de titel “Van Brownie naar EOS” en was daarmee de inleiding de geschiedenis van de fotocamera.
De Brownie die hier bedoeld was, was niet dat kleffe natte cake-ding maar was een cameraatje dat voor de mensen in het leven was geroepen rond 1900 om het fotograferen binnen een gezin voor iedereen toegankelijk te maken. Het was het welbekende vierkante boxje waarbij je aan de bovenzijde door een venstertje kon bekijken wat je ging fotograferen. Het had maar een sluitersnelheid, geen gekke fratsen zoals er nu op een camera zit, en nog een draaiknop om het filmpje door te spelen. En er konden wel 8 foto’s worden gemaakt.
Maar om niet alleen het hoofd van het gezin te laten slepen met cameraboxjes, werden er ook cameraatjes gemaakt voor de jeugd en voor jonge onafhankelijke vrouwen, want dat stond in de campagne die gepubliceerd werd in die tijd “The Kodak girl” genoemd. Ja, in die tijd spraken ze nog niet over regenboogkleuren en genderneutraal.
Piet liet ook nog de soorten camera’s zien, zoals een grootbeeld camera, de boxcamera (net die Brownie), zoekercamera’s waarbij je door een zoekertje keek, en de spiegelreflexcamera’s waarbij een spiegel wordt omgeklapt om een film (of zoals nu) een lichtcel wordt belicht. Een van de aanwezige bleek een Russische Zenith spiegelreflexcamera te hebben gehad, waarmee je maar één foto kon maken van een groep vogels. Want bij de eerste foto sloeg de spiegel zo hard om dat de vogels gelijk op de vlucht sloegen door het harde geluid van het omklappen van de spiegel. Gelukkig is dat met de moderne camera’s een stuk beter geworden.
Piet legde ook nog het een en ander uit over belichting, filmgevoeligheid, sluitertijden en diafragma, want het een kan niet zonder de ander. Nu, film wordt vrijwel niet gebruikt (hoewel ook hier een aantal hobbyisten en professionals zijn die weer het fotograferen met film oppakken, en zelf de foto’s afdrukken), maar er zijn fotografen die nog steeds rondrennen met een fotocamera, zoals Piet. En ook daar heb je met belichting, sluitertijden en diafragma te maken. Of je moet alles automatisch doen, maar dat kan ook met een mobiele telefoon. Maar Piet had ook een aantal belichtingsmeters meegenomen, en die gingen dan ook de zaal rond.
Ook kwamen flitslampjes aan bod, en de meeste aanwezigen waren wel bekend met het flitsende lampje waarvan je ook de blaren op je vingers kreeg als je het lampje te snel wilde verwijderen. Gelukkig gingen hier ook de ontwikkelingen best wel hard door de elektronica, en verdwenen de lampjes voor eenmalig gebruik.
Enkele verdere ontwikkelingen die aan bod kwamen was het de soorten schermpjes, zoals een LCD scherm zodat een spiegel niet meer nodig was.
Maar ook beeldstabilisatie is een ontwikkeling die terug te vinden is in camera of lenzen.
Al met al was het een verrassende en leuke lezing over de fotografie, en er bleven best wel veel mensen een langere tijd napraten. En Piet kreeg het nodige aangeboden, maar hij heeft helaas geen plaats meer. Of hij zou moeten gaan verhuizen.